تأثیر حزب توده بر ادبیات داستانی ایران (1332-1357)

Authors

محمدرضا جوادی یگانه

بشیر تفنگساری

abstract

با بررسی ادبیات داستانی ایران، از دهة سوم سدة حاضر تا انقلاب اسلامی، متوجه نقاط اشتراکی، آشکار یا در لفافة معنا، میان آثار نویسندگان گوناگون می شویم. در آثار این نویسندگان، از چپ های تندرو با ریشه های روستایی و شهرستانی تا لیبرال های اشراف زادة تهران و دیگر شهرهای بزرگ، و از ملی گراهای دو آتشة ضد عرب تا هویت گراهای دینی، نوعی دلسوزی و در عین حال تقدس قایل شدن برای توده ها و در کنار آن تحقیر و بیزاری نزدیک به کینه از طبقات بالاتر را شاهدیم. با کمی فاصله گرفتن از ادبیات و نزدیک شدن به تاریخ اجتماعی آن روزگار، به شاهدی دیگر بر این مدعا برمی خوریم که می تواند توجیه کنندة این شباهت نیز باشد. به گواهی تاریخ، حزب توده، جریان اصلی مارکسیسم در ایران، در همان سال ها در اوج تفوق بوده است. طی سال های 1320-1328، که این حزب فعالیت آزادانه داشت، اعضای آن به 300 هزار نفر می رسد که برای جمعیت نه چندان بسیار آن دوران شگفت انگیز است. پس از 28 مرداد 1332 و ترور بحث انگیز شاه، که منجر به منع فعالیت آشکار حزب شد، و نیز دست کم تا سال 1342، که می تواند آغاز گرایش به ایدئولوژی اسلامی دانسته شود، حزب توده و به طور کلی ایدئولوژی کمونیستی- سوسیالیستی نیروی مسلط در فضای سیاسی روشنفکری به شمار می رفته و حتی پس از پاگیری جنبش اسلامی، تا انقلاب اسلامی، ادامة تأثیر سوسیالیسم را در این فضا شاهدیم. در نهایت، با نیم نگاهی به تاریخ زندگی ادیبان آن دوران نیز این تأثیر تآیید می شود. تقریباً همة نویسندگان و شعرای آن دوران، دست کم برای دوره ای، از اعضا (یا هواداران) حزب توده بوده اند. مقالة پیش رو سر آن دارد تا به تأثیر حزب توده تا سال1342 و، پس از آن، ادامة این تآثیر در قالب باورهای سوسیالیستی در ادبیات ایران تا انقلاب اسلامی بپردازد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ماهیت دولت پهلوی (دوم) از دیدگاه حزب توده ایران و سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران (1357-1332)

سه دهه پس از کودتای 28 مرداد 1332، دولت پهلوی با جریان فکری مخالفی مواجه شد که طیفی از اقشار به ویژه نسل جوان و تحصیل کرده را به خود جذب کرده بود. این جریان که برآمده از نظام فکری مارکسیسم بود، در دو تشکل حزب توده ایران و سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران نمودار شد: حزب توده که از اوایل دهه 1320 فعالیت خود را آغاز کرده بود، جریان چپ سنتی را نمایندگی می کرد و چریک‌های فدایی خلق ترجمان چپ رادیکال ب...

full text

ماهیت دولت پهلوی (دوم) از دیدگاه حزب توده ایران و سازمان چریک های فدایی خلق ایران (1357-1332)

سه دهه پس از کودتای 28 مرداد 1332، دولت پهلوی با جریان فکری مخالفی مواجه شد که طیفی از اقشار به ویژه نسل جوان و تحصیل کرده را به خود جذب کرده بود. این جریان که برآمده از نظام فکری مارکسیسم بود، در دو تشکل حزب توده ایران و سازمان چریک های فدایی خلق ایران نمودار شد: حزب توده که از اوایل دهه 1320 فعالیت خود را آغاز کرده بود، جریان چپ سنتی را نمایندگی می کرد و چریک های فدایی خلق ترجمان چپ رادیکال ب...

full text

گذری اجمالی بر عملکرد تقی فداکار عضو اتحادیه کارگری حزب توده در اصفهان (1332-1320ش)

 از دیرباز یکی از راه­های بازشناسی حوادث تاریخی بررسی زندگی شخصیت­های سیاسی و تاثیر آنها در روند شکل­گیری تحولات بوده است. شیوه تصمیم­گیری و نحوه عملکرد این اشخاص در برهه های مختلف منجر به وقوع تحولاتی شده که می­تواند در دست­یابی به این مهم مؤثر واقع گردد. به این ترتیب، پژوهش پیش رو با هدف درک بهتر حوادث سیاسی پس از شهریور 1320 ش/1941م، در شهر اصفهان با طرح این پرسش که عملکرد تقی فداکار از اعضا...

full text

درآمدی بر تاریخ‌نگاری حزب توده ایران

تاریخ، مرام و عملکرد حزب توده‌ی ایران(1320-1362 ش)به منزله‌ی یک تشکیل سیاسیِ دیرپا و تأثیرگذار در تاریخ معاصر ایران را طیفِ وسیعی از نویسندگان نقد و ارزیابی کرده‌اند.از ابتدای نگارش تاریخ این حزب تاکنون، آنچه در زبان‌های مختلف نوشته شده است، شامل کتاب، مقاله (در نشریه‌های حزبی، نشریه‌های مخالفان و منتقدان و نشریه‌های تخصصی)، حجم زیادی را در برمی‌گیرد.در میان این نوشته‌ها، خودنگاری یا تاریخ‌نگاری ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
جامعه شناسی هنر و ادبیات

Publisher: دانشکده علوم اجتماعی

ISSN

volume 4

issue 2 2013

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023